LAZ-697 „Turysta”: specyfikacje. Autobusy międzymiastowe

2024 Autor: Erin Ralphs | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2024-02-19 18:17

Od momentu powstania aż do 1955 roku w zakresie produkcji Lwowskiej Fabryki Autobusów im. 50 lat ZSRR obejmowały: dźwigi samochodowe i części do nich, pojazdy elektryczne, podwozia do przyczep, same przyczepy, specjalistyczne przyczepy do przewozu chleba, samochody dostawcze, sklepy z przyczepami… Generalnie zakład produkował wszystko oprócz samych autobusów. I dopiero 17 sierpnia 1955 r. podczas rozszerzonego zebrania ustaliła je rada techniczna zakładu. polityka i kierunek rozwoju branży autobusowej.

Prototypy autobusów LAZ

W fabryce utworzono biuro projektowe specjalnie na potrzeby eksperymentalnego warsztatu autobusowego, którego kierownictwo powierzono V. V. Osepczugow. Główną kadrę specjalistów biura reprezentowali młodzi projektanci, którzy niedawno ukończyli instytuty motoryzacyjne.

Początkowo planowano uruchomienie produkcji gotowego modelu autobusu ZIS-155 w LAZ. Jednak ambitny młody zespół biura projektowego kategorycznie sprzeciwił się takiej perspektywie i zaproponował stworzenie własnego samochodu. Pomysł poparło kierownictwo najwyższego szczebla, a zwłaszcza LAZ, aby prace nie zaczęły się od zera, zakupiono najnowsze w tym czasie europejskie autobusy: Magirus, Neoplan i„Mercedes”. Inżynierowie fabryczni dosłownie rozebrali je kawałek po kawałku, dokładnie studiując cechy konstrukcyjne importowanych maszyn.

W rezultacie pod koniec 1955 prototyp autobusu był prawie gotowy. Po raz pierwszy zastosowano w nim podstawę zasilającą, składającą się z rur o prostokątnym przekroju. Rama nadwozia autobusu była sztywno połączona z podstawą. Jednocześnie silnik samochodu, który również był nowością, został umieszczony wzdłużnie w jego tylnej części.

Biuro projektowe zakładu opracowało zawieszenie kół wspólnie z inżynierami NAMI. Była to zależna konstrukcja sprężynowo-sprężysta, której sztywność wzrastała proporcjonalnie do wzrostu obciążenia. Dlatego stopień zatłoczenia autobusów w żaden sposób nie wpłynął na komfort pasażerów. Stało się to kolejną charakterystyczną cechą lwowskich samochodów.

W 1956 roku z taśmy produkcyjnej zjechał pierwszy miejski LAZ-695, który stał się prototypem przyszłych długodystansowych modyfikacji.

Początek ścieżki „turystycznej”

Jesienią 1958 roku Lwowskie Zakłady Samochodowe wyprodukowały prototypowy autobus przeznaczony do komunikacji międzymiastowej. Z powodu, że. że samochód miał być używany do transportu dalekobieżnego, otrzymał dodatek do indeksu numerowanego - "Turysta". Nowy autobus był wspólnym produktem inżynierów fabryki samochodów i projektantów Instytutu NAMI.

Poza tym, że „Turysta” otrzymał szereg zmian konstrukcyjnych, które odróżniały go od prototypu(LAZ-695) projektanci starali się stworzyć komfortowe warunki również dla pasażerów.

Drzwi z siatki znajdujące się na obu końcach kabiny zostały zastąpione jednymi drzwiami jednoskrzydłowymi, które otwierają się ręcznie. Dach auta został wykonany jako przesuwny.

Za mikroklimat w kabinie LAZ-697 „Turysta” odpowiadały dwa systemy:

• ogrzewanie typu grzałki;
• wentylacja wymuszona wyposażona w nawilżacz.

Salon został zaprojektowany na 33 miejsca.

Fotel pasażera miał dość wygodną konstrukcję, z możliwością regulacji oparcia. Dodatkowo każde miejsce zostało wyposażone w: indywidualną lampę sufitową do oświetlenia nocnego, siatkę przeznaczoną na książki, gazety lub czasopisma, a także popielniczkę.

Dla przewodnika przewidziano osobne dodatkowe siedzenie - 34., z możliwością obrotu o 180 stopni.

To właśnie ten lwowski autobus został po raz pierwszy oznaczony marką ZIL - literą "L" w chromowanej ramie. Ponadto takim znakiem zaczęto oznaczać wszystkie kolejne modele i modyfikacje maszyn produkowanych przez zakład.

Gotowy model eksperymentalny został zaprezentowany na wystawie osiągnięć gospodarki narodowej w nowej kategorii - „Autobusy międzymiastowe”. Po udziale w WDNKh autobus został wysłany wraz z grupą turystyczną, składającą się z najwybitniejszych pracowników zakładu, w podróż do socjalistycznej Polski i Czechosłowacji.

Podwójna dwójka

Wczesnym latem 1959 powstał LAZkolejna wersja „Turysty”, pod tym samym numerem oznaczenia, ale która różniła się konstrukcją od pierwszego prototypu.

Poważne zmiany dotknęły dach autobusu: jego rozsuwany model został zastąpiony ogromnym włazem (1,8 x 2,7 m), co zmniejszyło powierzchnię przeszklenia połaci dachowych. Po raz pierwszy w tym modelu nad przednią szybą zamontowano wlot powietrza, co zapewniało naturalną wentylację kabiny. Kształtem przypominał daszek z czapki. Wszystkie kolejne autobusy były wyposażone w taki wizjer, który stał się charakterystyczną cechą LAZ. Spuścizną wszystkich kolejnych modeli autobusów był również zwiększony rozmiar wywietrzników okiennych, po raz pierwszy zainstalowany na podwójnym LAZ-697.

Miejsce na bagaż pasażerów zostało wyposażone bezpośrednio pod podłogą kabiny. Bagaż ładowano z zewnątrz, przez specjalne boczne włazy znajdujące się po bokach autobusu.

Jednostką napędową był silnik ZIL-164. Typ resoru zawieszenia (4 resory półeliptyczne) ze sprężynami do korekty.

Ten lwowski autobus był prezentowany jako eksponat na międzynarodowych wystawach przez 2 lata z rzędu: w 1959 we Francji iw 1960 w Szwajcarii.

Maszyny produkowane masowo różniły się od prototypów w jednostce napędowej. W autobusach międzymiastowych zainstalowano 109-konny silnik ZIL-158A. Samochody miejskie otrzymały ten sam silnik - LAZ-695B.

LAZ-697: specyfikacje

• Wymiary autobusu, m - 9,19 x 2,5 x 2,99 (długość, szerokość, wysokość)odpowiednio).
• Masa własna - 6 ton 950 kg.
• Całkowita masa maszyny wynosi 10 ton 230 kg.
• Prześwit - 27 cm.
• Ograniczenie prędkości wynosi 80 km/h.
• Moc jednostki napędowej wynosi 109 l/s.
• Skrzynia biegów - mechaniczna z pięcioma stopniami.
• Sprzęgło - jednotarczowe, suche, uruchamiane hydraulicznie.
• Szerokość drzwi - 84 cm.
• Liczba miejsc dla pasażerów - 33.
• Szerokość korytarza - 45 cm.
• Minimalny promień skrętu - 9,6 m.

Modyfikacje „Turysta”

Po premierze serii LAZ-697 rozwój samochodu nie zatrzymał się na tym, a z czasem pojawiły się 4 kolejne modyfikacje autobusu międzymiastowego:

• LAZ - 697E;
• LAZ - 697M;
• LAZ - 697N;
• LAZ – 697R.

Modyfikacja „E”

Od 1961 roku fabryka ZIL zaczęła dostarczać nowe silniki do lwowskich autobusów, 150-konne jednostki z ZIL-130. Silniki te były instalowane zarówno w autobusach miejskich, jak i międzymiastowych, dzięki czemu zmieniło się oznaczenie produkowanych modeli (dodano literę „E”) - odpowiednio LAZ-695E i LAZ-697E.

Rezultatem zmian było zwiększenie maksymalnej prędkości autobusów do 87 km/h. Jednak dostarczone partie nowych silników były niewielkie, dlatego też wraz ze zmodyfikowanymi modelami fabryka kontynuowała produkcję „starych” autobusów. Zewnętrznie „stare” i „nowe” samochody nie różniły się od siebie.

Trwało to do 1964 roku, kiedy Zilov dostawy bloków energetycznych stały się regularne, a nowesilnik całkowicie zastąpił stary model.

To właśnie od tego roku zmodyfikowany autobus otrzymał drobne zmiany zewnętrzne - nadkola zostały zaokrąglone, z samochodu usunięto boczne listwy. Ta aktualizacja się skończyła iw tej formie autobus był produkowany do 1969 roku.

Modyfikacja "M"

W 1970 roku tradycyjny model autobusu przeszedł głębszą zmianę, która wpłynęła zarówno na autobus międzymiastowy, jak i jego miejski odpowiednik, oba samochody otrzymały również literę „M” na ich cyfrowym oznakowaniu. Teraz nazywano je LAZ-697M i LAZ-695M (odpowiednio międzymiastowe i miejskie).

Projektanci całkowicie zrezygnowali z przeszklenia połaci dachowych, ale powiększyła się powierzchnia okien bocznych. Ponadto zniknęła rura wlotu powietrza do silnika, która była wcześniej montowana z tyłu autobusu. Został zastąpiony przez boczne deflektory.

Zmiany wpłynęły również na skrzynię biegów samochodu. Fabryczna oś tylna została wymieniona na bardziej zaawansowaną "Slave", produkowaną na Węgrzech, a układ kierowniczy został wyposażony w hydrauliczne wspomaganie.

Jednak pierwszy model demonstracyjny, który pracownicy fabryki zaprezentowali na moskiewskiej wystawie w 1969 roku, różnił się nieco od autobusów seryjnych konstrukcją przodu samochodu i obecnością kilku wyjść awaryjnych, które zastąpiły tradycyjne okna.

Seryjna produkcja LAZ-697M trwała do 1975 roku, kiedy to przygotowywano już kolejną modyfikację modelu Tourist, LAZ-697N, aby go zastąpić. Przy okazji, pełnyPrzejście do nowego samochodu odbywało się stopniowo, zanim modele będące hybrydą dwóch modyfikacji zjechały z linii montażowej zakładu. Przednia część nadwozia pochodziła jeszcze z LAZ-697M, a tylna z nowego LAZ-697N.

LAZ-697N

Litera „H”, która zastąpiła „M” w indeksie maszyny, pojawiła się po tym, jak seryjny LAZ-697M zwiększył rozmiar przednich szyb. Zrobili to w 1973 roku. Ale po raz pierwszy samochód z takim indeksem został zaprezentowany na wystawie osiągnięć w Moskwie w 1971 roku. Zasadniczo był to stary 697M, ale z przeprojektowanym frontem.

Masowa produkcja autobusów rozpoczęła się w 1975 roku. Jednocześnie trwały przygotowania do produkcji kolejnego samochodu, który za dwa lata miał wejść do serii i otrzymać indeks LAZ-697R. A gdy trwał okres przejściowy, modele pośrednie ze zmianami konstrukcyjnymi zaczęły zjeżdżać z linii montażowej.

Na przykład w tych samochodach całkowicie usunięto nawiewy z bocznych szyb, zastępując je solidną taflą szkła, a za wentylację wnętrza odpowiadał wlot powietrza zewnętrznego umieszczony na dachu autobusu. W tylnym zwisie pojawiły się kolejne przednie składane drzwi.

LAZ-697R

Produkcja kolejnej modyfikacji, LAZ-697R, rozpoczęła się, zgodnie z planem, w 1978 roku. Tradycyjnie nowy autobus nieznacznie różnił się od starego. Najbardziej uderzającą różnicą między LAZ-697R i LAZ-697N był brak tylnych drzwi wejściowych, ponownie postanowiono je porzucić, ponieważ jego obecność zmniejszyła liczbę miejsc. Cóż, kolejny znak, dzięki któremu można było odróżnić nowymodel ze starego to lokalizacja kierunkowskazów. W LAZ-697R kierunkowskazy miały bardziej nowoczesny kwadratowy kształt i znajdowały się bezpośrednio nad reflektorami. W LAZ-697N kierunkowskazy znajdowały się z boku reflektorów, ich kształt był okrągły.

Przejdź do historii

Wszystkie modyfikacje autobusów serii 697 należały do klasy średniej, a czas nie stanął w miejscu. Potrzebowaliśmy samochodu z większą liczbą miejsc. Dlatego w 1985 roku całkowicie zaprzestano produkcji starych „Turystów”. Zostały one zastąpione nowym 41-miejscowym LAZ-699, wysyłając 697. serię do kategorii „autobusów retro”

Nasze dni i lwowski retro "Turysta"

Minęło ponad pół wieku od pojawienia się pierwszego eksperymentalnego autobusu z oznaczeniem LAZ-697. Ale do tej pory wśród prywatnych ogłoszeń można znaleźć ogłoszenia o sprzedaży samochodów tej serii. A trzeba zaznaczyć, że autobusy retro są nie tylko sprawne, ale również całkiem niezłe. Oczywiście jest mało prawdopodobne, żeby ktokolwiek pomyślał o używaniu takiego samochodu na dalekie wyprawy, ale do prywatnych kolekcji pasowałby idealnie. Ponadto koszt autobusu jest stosunkowo niski.

Ale są wyjątki. W Kijowskim Muzeum Komunikacji Miejskiej znajduje się jedna z modyfikacji "Turysty" - LAZ-697M. Ten autobus jest jednym z kilku modeli (specjaliści twierdzą, że w sumie są trzy), które zachowały się w oryginalnej formie, a nawet w stanie jazdy. Do muzeum trafił po renowacji przeprowadzonej w zakładzie LAZ. I szczerzemówiąc, jeśli to naprawdę jeden z trzech ocalałych samochodów, to trudno sobie wyobrazić rzeczywisty koszt autobusu.

W zasadzie jaka jest cena starego samochodu nie ma znaczenia, ważne jest to, że są ludzie, którym nie jest obojętna historia rozwoju transportu samochodowego w ZSRR.